“Lè lưỡi” đến Cánh Đồng Chum
>> Nỗi nhớ mang tên Sabaidee (10)
>> Nỗi nhớ mang tên Sabaidee (9)
Buổi sáng thứ tư tại Lào, và là buổi sáng đầu tiên tại Xieng Khouang, tôi lại dậy sớm, nhưng phải đợi một lúc nhân viên nhà nghỉ mới lục tục dậy và mở cửa. Chắc tôi là người khách đầu tiên ra khỏi cửa.
Tôi hỏi anh chàng nhân viên tối qua đã trả lời giúp cô bé tiếp tân, rằng tôi muốn thuê xe đạp, nhưng anh ta nói chỗ anh ta không có dịch vụ đó, và chỉ tôi ở tận đâu đâu… (!!!). Tôi lại hỏi Cánh Đồng Chum cách đây bao xa (Lonely Planet có ghi rõ khu vực 1 – lớn nhất trong ba khu vực – cách trung tâm Phonsavanh 10km theo hướng Tây Nam, nhưng tôi muốn hỏi lại cho chắc). Không hiểu nổi, tại Phonsavanh này chỉ nổi tiếng mỗi địa danh Cánh Đồng Chum (Plain of Jars), đa số du khách đến đây chỉ một mục đích chính là tham quan nơi này, vậy mà khi tôi dùng từ Plain of Jars nhưng mãi một lúc anh ta mới hiểu (!!!). Anh ta lại chỗ tờ giấy quảng cáo dán trên tường nhà nghỉ, chỉ tay vào những chiếc chum, ý hỏi tôi có phải tôi hỏi nơi này không. Rồi anh ta lôi ra một tờ bản đồ tô đùng, chỉ tôi chỗ nhà nghỉ, rồi chỗ Cánh Đồng Chum vì không rõ là cách bao xa (!!!). Bộ tôi nhìn bản đồ là đoán ra khoảng cách sao trời?
Vậy là tôi cảm ơn anh ta, rồi lang thang tìm thuê xe đạp. Tôi phải đến Cánh Đồng Chum.
Chữ “Welcome” là được viết trên vỏ trái bom đó. Ở đây những vỏ trái bom được sử dụng cho mục đích trang trí rất nhiều.
Tôi lại may mắn chụp được cảnh tượng sư khất thực, lần này là ở thị trấn Phonsavanh, tỉnh Xieng Khouang.
Những vị sư này đều còn nhỏ…
Dọc con đường này (nơi có nhà nghỉ tôi đang ở) có rất nhiều nhà nghỉ mà Lonely Planet giới thiệu. Khu này cũng có nhiều quán ăn, dịch vụ du lịch, giống như khu phố Tây ở TP. Hồ Chí Minh vậy! Tiếc là tôi không biết tên đường, vì bản đồ khu vực ở nhà nghỉ dành để bán cho khách du lịch, tôi không thèm mua. Đúng là Lào làm du lịch chưa tốt mà!
Đi một hồi tôi nhìn thấy nhà nghỉ Nice (sau này mới biết trong Lonely Planet cũng giới thiệu nó), cái đập vào mắt tôi là tờ giấy quảng cáo bán vé xe dán trên tường. Tôi lại gần xem thử. Trên đó có bảng giá xe đi Vientiane, Luang Prabang, và thậm chí cả Vinh (Nghệ An) nữa. Tôi cởi dép, bước vào bên trong sảnh (rất nhỏ). Tôi gặp anh tiếp tân (có khuôn mặt không gợi lên chút thiện cảm nào) hỏi xe đi Luang Prabang.
May quá, anh chàng tiếp tân nhỏ con này nói tiếng Anh khá tốt, anh ta cho biết mỗi ngày chỉ có xe nhỏ (minivan), loại 12-16 chỗ đi Luang Prabang vào 8g sáng. Vậy là chắc chắn tôi phải ở lại Xieng Khouang thêm một đêm nữa rồi, thật là phí, vì nếu sáng nay tôi tham quan Cánh Đồng Chum, thì tối nay tôi ở lại đây làm gì nữa chứ? Đây cũng là lý do lúc ở Vientiane tôi muốn đi Luang Prang buổi tối, vừa đỡ say xe, vừa đỡ một đêm khách sạn, mà tới nơi rồi thì đi tham quan luôn. Lợi đủ điều!
Vậy là tôi mua một vé đi Luang Prabang vào sáng hôm sau. Anh ta nói giá vé gồm tuk tuk đưa ra bến xe, và hỏi tôi đang ở đâu. Trong khi ngắm nghía sảnh xung quanh, nhận thấy nhà nghỉ tuy nhỏ nhưng rất sạch sẽ, gọn gàng, lại có tiếp tân nói tiếng Anh tốt, tôi bèn hỏi anh ta giá phòng ở đây bao nhiêu. Anh ta nói 60.000 kíp, vậy là tôi bảo khoảng 11g-12g trưa nay tôi sẽ chuyển qua ở đây (không thèm coi phòng trước), và thanh toán bây giờ luôn. Tôi gần hết tiền kíp, nên đành đưa 100 USD, tỉ giá vẫn 1 USD = 7.900 kíp, vé xe buýt là 130.000 kíp.
Vẫn là cách làm việc ở Lào, không cần biết tên khách, chỉ cần thu tiền là giao biên nhận kèm chìa khóa phòng. Lạ thật! À, tôi hỏi anh ta xe đi Luang Prabang mất bao lâu, anh ta nói không biết (!!!). Rồi tôi hỏi anh ta chỗ thuê xe đạp, anh ta chỉ tôi văn phòng du lịch đối diện, nói ở đây chỉ có chỗ đó cho thuê xe đạp thôi. Mà nãy giờ dạo phố, tôi có để ý thấy mấy chỗ treo biển cho thuê, nhưng chưa mở cửa. Nhận thấy anh chàng này có vẻ “gian manh” quá, tôi không thèm hỏi gì thêm, chứ mỗi khi đi du lịch, nếu có cơ hội gặp người nước ngoài tôi cũng hay tới tám chuyện lắm.
Giá thuê xe đạp một ngày là 30.000 kíp (hình như hơi bị “hố”, vì hôm sau đi Luang Prabang tôi thấy quảng cáo chỉ có 15.000 kíp thôi, chắc là loại xe khác?). Tôi biết là mình chỉ đến Cánh Đồng Chum trong buổi sáng, vì phải về trước 12g để chuyển phòng, còn buổi chiều chưa biết sẽ đi đâu, nên thôi cứ thuê nguyên ngày (mà thực ra cũng có thấy ai thuê nửa ngày đâu?).
Lần này chiếc xe đạp đã “có giá” nên bà chủ giữ passport của tôi. Ông chủ thì thân thiện chuẩn bị xe, đưa ổ khóa bánh xe và chỉ tôi đường đi. Dù đã 7g sáng nhưng trời vẫn âm u và lành lạnh. Tôi không thấy đói, cũng chả nghĩ tới việc ăn sáng, mà leo lên xe đi luôn.
Yên xe hơi cao nên tôi dè dặt mỗi lần phải dừng xe và chống chân xuống đất. Nhưng được một lúc thì cũng quen. Tâm trạng tôi đang rất thoải mái, vì từ lúc này mới làm chuyến tham quan một mình theo đúng nghĩa! Tôi say sưa hít căng lồng ngực không khí buổi sớm trong lành khi cả thành phố còn chưa hoạt động (vì dân Lào làm việc trễ), và mắt thì ngó nghiêng ngắm cảnh.
Phonsavanh giống như phố núi, rất nhiều dốc mà phải càng đi tôi mới càng nhận ra… (Sau này về đọc thêm tài liệu mới biết Xieng Khouang vốn là cao nguyên!)
Cánh đồng lúa thật đẹp…
Ruộng ở Lào luôn được rào lại như thế này, thật khác so với ở Việt Nam đúng không?
“Một mình một ngựa” chinh chiến!
Đi một đoạn xa thì tôi đụng một ngã ba, bên phải có tấm biển quảng cáo Cánh Đồng Chum, mà chả thấy có mũi tên chỉ đường đi hướng nào cả. Tôi dừng lại chụp tấm biển, và may mắn là từ sau đó nhờ tấm biển này tôi mới hỏi được đường đến nơi cần đến.
Tôi rẽ đại vào bên phải, nhưng đi thêm một đoạn, thấy càng xa khu dân cư, bèn vòng lại, đi thẳng. Nhưng đi một đoạn lại thấy toàn lên dốc và chả có dấu hiệu chỉ dẫn nào (du lịch Lào thật tệ!), tôi lại quay lại cái ngã ba kia, lại rẽ vào đường lúc nãy, và lần này quyết tâm chạy tiếp xem sao.
Hai bên đường rất vắng, đa số là cây dại với những cánh đồng hoa dại trắng bát ngát đẹp kinh khủng, và dù có nhà dân nhưng tôi chả gặp ai. Đi thêm một đoạn tôi gặp một cặp vợ chồng, người chồng mặc quân phục màu xanh lá cây giống như quân đội Việt Nam vậy đó. Tôi dừng lại hỏi họ có biết nói tiếng Anh không (hỏi bằng tiếng Anh) thì người chồng (khuôn mặt chẳng có chút thân thiện nào) nói câu gì đó tôi không hiểu (chắc tiếng Lào), còn người vợ chỉ cười. Bó tay và sốc với cách cư xử của họ, tôi lên xe chạy thẳng.
Tôi chạy một hồi thì cũng đến cuối đường, chỉ toàn cây dại, và thấy khu vực này: Lao Airline. Thì ra cuối đường này là sân bay (lúc quay ra tôi mới thấy tấm biển chỉ dẫn). May quá, trong khu vực tôi gặp một anh bảo vệ, tôi hỏi anh ta biết nói tiếng Anh không, anh ta cười rất thân thiện (gỡ gạc cho những người Lào khó tính kia) nói “No”, vậy là anh ta cũng biết chút ít tiếng Anh đó chứ. Tôi bèn chỉ cho anh ta thấy tấm ảnh tôi chụp biển quảng cáo Cánh Đồng Chum ở đầu đường lúc nãy, và hỏi anh ta làm sao tới đó. Anh ta à lên, rồi bảo tôi quay lại, chỉ hướng cho tôi hiểu là khi đụng ngã ba ngoài kia là đi thẳng chứ không phải rẽ vào đây.
Tôi cảm ơn anh ta rồi quay xe ngược lại. Thú thật là lúc này tôi bắt đầu cảm thấy mệt rồi. Cảm giác lành lạnh lúc sáng không còn nữa, mà giờ chỉ thấy nóng. Tôi cũng có cảm giác nản rồi đó, vì chả biết phải còn đạp xe bao lâu. Nhưng trong đầu tôi, ý muốn nhất định phải đến đó cứ vang vang…
Đường càng lúc toàn đồi dốc, càng đi càng cao, càng vắng nhà dân, vắng xe và người qua lại.
Trên đồi kia chắc là một ngôi chùa, vì tôi thấy vị sư kia đang tỉa cỏ bằng máy cắt cỏ.
Lúc đầu dốc thấp tôi còn cố gắng đạp, lúc sau dốc càng cao, thêm việc đuối sức, tôi toàn xuống dắt bộ…
Một anh công an giao thông chạy qua, chạy nhanh quá làm tôi không tiện chặn lại hỏi thăm đường…
Quang cảnh vẫn rất đẹp…
Mấy chiếc xe đạp địa hình này thật lạ, đạp muốn chết mà cứ có cảm giác nó chạy từ từ, vì vòng quay của bánh xe nhỏ. Vừa đi tôi cố để ý có bảng chỉ dẫn đường nào không, mà chẳng thấy.
Khi dắt bộ lên một dốc cao, tôi thấy đằng sau tôi có một chú (trông bộ dạng lam lũ) cũng đi xe đạp, xuống dắt bộ như tôi, vậy là tôi chờ chú đến gần. Tôi chìa máy ảnh có bức hình chum cho cho chú, chú hiểu ý, chỉ hướng thẳng phía trước. Tôi gật đầu cảm ơn, chẳng biết hỏi sao cho chú hiểu là còn bao lâu nữa thì đến…
Một mình tôi giữa chốn hoang vu, thấy cảnh đẹp thì dừng lại chụp, sẵn nghỉ ngơi luôn…
Tôi để ý từ khi ở Lào đa số ảnh tôi chụp đều bị nghiêng, không ít thì nhiều. Tôi lấy làm lạ là hổng lẽ càng cầm máy thì khả năng chụp của mình càng tệ đi hay sao, trong khi trước đây tôi chụp phong cảnh không đến nỗi nào? Hồi lâu sau tôi mới đoán ra, có lẽ đường Lào toàn đồi, dốc, núi, đèo, nên mặt đường khúc khuỷu, nghiêng ngả, do đó ảnh không có cách gì bằng phẳng được so với một người chụp ảnh nghiệp dư như tôi!
Lúc này tôi đã đuối lắm rồi, nhưng vẫn nghĩ đã đâm lao thì sẽ theo lao đến cùng. Tôi cũng khát nước nữa, vì lúc sáng không nghĩ đường xa, đèo dốc, lạc đường thế này, nên chỉ biết vác túi leo lên xe đi thôi, có chuẩn bị đồ ăn uống gì đâu!
Lại dừng xe trên một dốc nghỉ một lát thì tôi gặp một người phụ nữ đang chạy xe đạp xuống dốc theo hướng ngược lại. Tôi ngoắc chị ta để hỏi đường. May quá, chị ta chạy chầm chậm rồi đi qua phía tôi. Tôi lại mở tấm ảnh chum cho chị xem, chị chỉ tôi hướng thẳng phía trước. Rồi chị nhìn tôi, hỏi gì đó, mà tự nhiên tôi nghe ra chữ “Tây à?”. Tôi chưa kịp định thần, chỉ biết lắc đầu theo quán tính và nói “Vietnam”. Vậy là chị đập tay vào tôi, cười thật to, hỏi “Người Việt à?” Tôi cũng ngạc nhiên, bật cười, hỏi lại một câu ngớ ngẩn: “Chị là người Việt hả?”.
Cảm giác thật vui vì gặp đồng hương giữa nơi hoang vắng. Chị cho tôi biết chị là người Huế, qua đây được hai tháng, bán trứng cút luộc. Giờ tôi mới để ý cái giỏ chị treo đằng trước đựng mấy bịch trứng cút. Chị nói sáng giờ chị đạp xe vào tận bên trong bán cho “mấy đứa đĩ Việt” (nguyên văn lời chị) được mười mấy bịch. Rồi chị hỏi tôi ở đâu, sang đây làm gì, sao không thuê xe máy đi (trời, ở nước ngoài, sao dám dùng xe máy chứ!). Tôi hỏi chị Cánh Đồng Chum còn xa không, chị nói không biết nữa, chỉ biết là hướng đi thẳng thôi, vì chị chưa tới đó bao giờ. Chị hỏi sao không leo lên đạp, tôi thú nhận là mệt quá, đạp không nổi, chị nói dốc cao chị mới xuống dắt bộ, còn mấy dốc này chị toàn đạp lên. Chị nói chị định đi nữa nhưng đụng một cái dốc cao quá, chị không đi nổi nên mới quay lại đó.
Chị bảo tôi giờ gửi xe ở đâu đi, rồi coi có ai đi nhờ xe tới đó. Tôi nghĩ ở nơi hoang vu này biết ai đâu mà nhờ xe chứ. Vậy là tôi mua giúp chị hai bịch trứng, (10.000 kíp nhưng chị nói lấy tôi 8.000 thôi, tôi có 9.000 kíp nên đưa chị luôn), rồi chào chị, đi tiếp.
Bịch trứng cút vừa mua…
Càng đi toàn gặp những ngọn đồi màu đỏ như thế này…
Tấm biển này có lẽ đề tên địa danh, dọc đường thấy rất nhiều…
Đang đi thì nhìn bên phải thấy tấm biển này, mừng hết lớn.
Nhưng rồi sau đó mới biết tấm biển báo này “lừa tình”, 1 km nữa là đến… tấm bảng hướng dẫn kế tiếp thôi (!!!).
Một ngôi nhà, trước nhà là hoa bươm bướm vàng thật đẹp, khung cảnh thật giống Tây Nguyên Việt Nam.
Một tấm biển chỉ vào một ngôi trường… À, giờ mới để ý là Xieng Khouang này dùng nhiều tiếng Anh hơn Vientiane!
Tôi đụng một ngã ba, và…
nhìn thấy tiếp biển hướng dẫn rẽ phải đi vào…
Còn 2,5 km nữa mới tới…
Tôi chưa rẽ vào vội, mà dừng lại chụp ảnh…
Tôi nhìn thấy một hàng tạp hóa bên kia đường, nên dựng xe, đi qua mua chai nước. Nhưng ngôi nhà vắng lặng, gọi mãi chả thấy ai, một lúc sau định đi thì một chị phụ nữ từ xa chạy lại. Tôi không nói gì, chỉ vào chai nước 7Up. Tôi thấy trên có đề giá 5.000 kíp nhưng không chắc là bao nhiêu, nên đưa tờ 20.000 kíp cho chị ta thối lại.
Từ ngã ba quẹo vào lại là một con dốc, tôi lại dắt bộ. Ven đường tôi gặp vài đứa trẻ đang chơi trước nhà. Thấy tôi giơ máy ảnh lên, hai đứa lớn chỉ trỏ nhau, bẽn lẽn nấp bên hàng rào… Trông bọn chúng thật đáng yêu.
Một người phụ nữ trẻ gùi một bó củi lớn từ dưới dốc đi lên, lôi một đứa bé vào nhà (chắc con chị ta), tôi nhìn và cười với chị. Rồi tôi đưa một đứa trẻ bịch trứng cút, dắt xe đi tiếp.
Một cây thông ven đường…
Biển báo còn 500 m nữa…
Và cuối cùng cũng tới nơi!
Vé cổng là 10.000 kíp.
Những tấm bảng ghi chú thông tin, ghi rõ những điều không được làm tại đây như leo lên chum, khắc lên chum…
Giữa hai tấm bảng thông tin kia là lối vào Cánh Đồng Chum.
Đi lên một con dốc là tới. trong ảnh ở cuối dốc như bạn thấy đó, đã thấy lố nhố những chum…
Khu vực 1 lại bao gồm nhiều khu vực nhỏ có chum rải rác…
Đang là mùa mưa nên khu này vắng lặng, chỉ có vài khách du lịch thôi…
“Cánh Đồng Chum là một khu vực văn hóa lịch sử nơi có hàng ngàn chum bằng đá nằm rải rác dọc theo cánh đồng thuộc cao nguyên Xieng Khouang tại cuối phía Bắc của dãy Trường Sơn.”
“Các nhà khảo cổ tin rằng các chum có niên đại 1500 đến 2000 năm, được những người thuộc nhóm Môn-Khmer mà nền văn hóa của họ ngày nay không được người ta hiểu biết thấu đáo làm ra.”
“Cánh đồng chum vẫn là một trong những địa điểm khảo cổ nguy hiểm nhất thế giới. Những quả bom chưa nổ sót lại thời chiến tranh thuộc Chiến tranh bí mật vẫn gây thương thích mỗi tuần. Trong thời kỳ chiến tranh đó, không quân Mỹ đã rải bom dày đặc khu vực này. Du khách đến đây chỉ được tham quan an toàn ở 3 vị trí là Vị trí 1, 2 và Vị trí 3 và phải theo chỉ dẫn của các biển báo các quả bom chưa nổ nhưng nhiều người vẫn không để ý đến các biển báo này.”
Chum bé…
Chum lớn…
Cả tàn tích của chum…
Và… người bên chum… (Mệt đứt hơi, nên mặc dù ở giữa đất Phật tôi cũng tháo áo khoác ra vì nóng)
Từ trên đồi nhìn xuống…
Tranh thủ chụp ảnh chưa tới nửa tiếng, tôi vội vã đi xuống để về kịp giờ trả phòng. Tiếc cho hành trình nhọc xác để rồi “cưỡi ngựa xem hoa”.
Lối đi xuống cũng thật đẹp…
Khi về tôi gần như đứt hơi, cũng vừa đạp, vừa dắt, vừa nghỉ, nhưng đỡ là quãng đường ngắn hơn do không bị lạc. Lúc này nắng đã lên, rất nóng và mệt (mũ lưỡi trai mang theo đã cho Th. rồi). Khi đó tôi chỉ ước nhà nghỉ ở trước mặt để lên giường đánh một giấc. Nhưng cũng thầm phục mình, vì tính thêm cả chặng đi lạc, chắc tôi cũng đã đạp xe gần 30km cho hành trình tham quan chum.
Đi mãi thì cũng về đến trung tâm.
Quá mệt, tôi chẳng muốn tham quan gì nữa, nên đi trả xe đạp luôn. Cũng lạ, lúc này, khi đã đến nơi rồi, bao mệt mỏi tan biến. Tôi mở máy ảnh xem thời gian, thì biết đã 11g. Vậy là tôi mất 4 tiếng cho hành trình vừa rồi.
Văn phòng vắng hoe, cô chủ bỏ đi đâu mất, tôi và hai khách vị Tây phải đứng chờ. Hai người Tây hỏi thăm tôi thuê xe bao nhiêu tiền. Trong đó, một vị ăn mặc dị hợm với chiếc xà rông Lào và đủ thứ linh tinh trên người, thấy độc quá tôi xin phép được chụp ảnh.
Cả văn phòng du lịch cũng được trang trí bằng các mảnh, vỏ bom đạn…
Một lát thì cô chủ cũng về, tôi lấy lại passport, rồi đi bộ về chuyển phòng. Tôi đưa chìa khóa cho cô bé tiếp tân, và nói “check out”. Cô bé cũng chẳng hỏi gì thêm.
Tại nhà nghỉ Nice, nhân viên tiếp tân đã thay ca, ca trực lúc này là một anh cao to, lớn tuổi hơn. Tôi đi thẳng vào trong, lục túi lấy chìa khóa phòng (lúc sáng anh tiếp tân kia đưa), tự mở cửa đi vào. Có lẽ anh tiếp tân mới thấy tôi tự nhiên quá, tưởng là khách cũ nên không hỏi han gì.
Phòng rất tuyệt, sạch sẽ, thoáng đãng. Quá hài lòng với nhà nghỉ này nên tôi chụp ảnh về nó rất nhiều.
Thích nhất là nhà vệ sinh sạch sẽ…
Có cả dép đi trong phòng…
Tôi lôi mấy cây xúc xích mua từ trước ra ăn, không quên chụp lại bàn tay đỏ ửng lên vì nắng, rồi lên giường ngủ thật ngon.
Chiều tối, tôi dậy tắm, xem ti vi một lúc rồi đi ra ngoài ăn tối. Trời đã bắt đầu lạnh. Vậy là khí hậu ở đây y chang Tây Nguyên, sáng sớm và chiều tối lạnh, trưa thì nắng nóng. Tôi đến một quán ăn trông sáng sủa (lúc sau mới biết của người Việt), may quá, thực đơn ghi bằng ba thứ tiếng Lào, Việt và Anh. Tôi gọi một đĩa mì xào bò (trong thực đơn ghi là mì Ý, khi mang ra là mì ăn liền, hừm!), khẩu phần rất nhiều, nhưng chỉ có 10.000 kíp, có điều hơi mặn, và một ly cà phê sữa nóng 5.000 kíp (mang ra mới biết là cà phê hòa tan). Cô chủ tốt bụng khi biết tôi là người Việt đã “săn sóc” tôi dữ lắm, mang rau, mang chanh bày tôi cách ăn mới ghê chứ!
Ăn xong, tôi không có hứng thú đi bộ thêm chút nào nữa để dạo cái thành phố nhỏ và buồn chán này, nên tôi qua quán Internet kế bên quán ăn một chút rồi về. Lúc đi ngang qua một nhà hàng, có mấy thằng cha người Việt ở bên trong cứ “Em ơi em ơi” (giọng Bắc) với tôi, tôi chẳng thèm nhìn mà đi luôn. Có lẽ tôi đang mặc quần short nên nghĩ tôi làm cái nghề kia chứ gì?
Về nhà nghỉ tôi xem ti vi một lát rồi lại chìm vào giấc ngủ.
(Còn tiếp)
Chú thích: Những chữ in nghiêng nằm trong ngoặc kép được trích dẫn nguồn từ Internet.
Chụp ở khu chùa vàng Pha That Luang, Vientiane. Ảnh: Th.
Du lịch bụi ăn chay 