Bài viết này mang tính chất lưu giữ/ thư viện về bộ đề (các câu thai) cùng lời giải đáp của Cổ Nhơn – một trò chơi dân gian ở thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định và chỉ xuất hiện vào mỗi dịp tết cổ truyền, thường là từ ngày 30 tháng Chạp âm lịch cho đến hết mồng 5 tháng Giêng – xuân Tân Sửu 2021.
Chi tiết cụ thể về trò chơi dân gian Cổ Nhơn, mời bạn đọc bài viết này.
Bộ Cổ Nhơn gồm 36 con. Ảnh sưu tầm.
Bán Cổ Nhơn sáng mồng 3 tết Tân Sửu 2021
Xổ Cổ Nhơn xuân Tân Sửu 2021 (khoảng 13g30 và 19g30 mỗi ngày trong giai đoạn diễn ra trò chơi) ở nhà Văn hóa – khu Thể thao khu phố Thuận Thượng II, phường Hoài Xuân, thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định. Ảnh sưu tầm.
Dưới đây là toàn bộ bộ đề Cổ Nhơn (các câu thai) của xuân Tân Sửu 2021. Trước giờ mở bán, một câu thai (đã có sẵn đáp án từ trước bỏ trong hộp treo lên cột cờ ở trụ sở xổ Cổ Nhơn) sẽ được chọn ra từ bộ đề.
Dưới đây là chi tiết cụ thể của đề Cổ Nhơn xuân Tân Sửu 2021 từng ngày cùng đáp án:
Sáng 30 tháng Chạp năm Canh Tý 2020 – câu 5
Canh Tý qua, Tân Sửu đã về
Hoài Nhơn nhộn nhịp khắp đường quê
Toàn dân sung túc vui xuân mới
Thái bình, phấn khởi tựa ngàn huê.
–> Xổ con chuột (Tất Khắc): “Canh Tý qua”.
Chiều 30 tháng Chạp năm Canh Tý 2020 – câu 7
Bình Định có đá Vọng Phu
Trung Lương bến đợi, sóng Cù lao Xanh
Đèo Nhông, Cổ tháp ai xây
Bên kia Thủ Thiện bên này Dương Long
–> Xổ con nai (Nguyên Kiết): giải thích “kiết” là đẹp (??!), ứng với các thắng cảnh của tỉnh Bình Định.
Sáng mồng 1 tháng Giêng xuân Tân Sửu 2021 – câu 1
Mừng xuân Tân Sửu quê nhà
Sum vầy hạnh phúc, đậm đà tình thân
Vinh hoa phú quý đến gần
Bình an, thịnh vượng vạn phần tươi vui.
–> Xổ con kỳ lân (Thiên Thân): “đậm đà tình thân“, kỳ lân là một trong tứ linh, mong ước bề trên phù hộ độ trì cho một năm mới an khang thịnh vượng.
Chiều mồng 1 tháng Giêng xuân Tân Sửu 2021 – câu 2
Chúc mừng xuân mới quê hương
Đẩy lùi đại dịch, bốn phương thanh bình
Công, nông, thương mại phồn vinh
Dân giàu nước mạnh vươn mình bay cao.
–> Xổ con hạc (Trọng Tiên): mong tổ tiên phù hộ độ trì đẩy lùi dịch bệnh, quốc thái dân an.
Sáng mồng 2 tháng Giêng xuân Tân Sửu 2021 – Câu 14
Mùng năm Kỷ Dậu oai hùng
Đống Đa chiến địa phất tung cờ đào
Quân Quang Trung thế ngút cao
Càn Long phục nể lược thao phi thường
–> Xổ con công (Phùng Xuân): “Mùng năm Kỷ Dậu” là mùa xuân đầu tiên năm 1789.
Chiều mồng 2 tháng Giêng xuân Tân Sửu 2021 – câu 15
Nước sông trong dò lòng dâu bể
Tiếng anh hùng tạc để nghìn thu
Cờ bay kiếm bạt quân thù
Biên thành gót ngọc ba thu sáng ngời
–> Xổ con thỏ (Nguyệt Bửu): câu thai nói về hai vị nữ anh hùng dân tộc Hai Bà Trưng, tấm gương của Hai Bà sáng ngời như ánh trăng.
Sáng mồng 3 tháng Giêng xuân Tân Sửu 2021 – câu 16
Bình Đê, Phú Cũ hai đầu
Tam Quan bến cảng, đối cầu Bồng Sơn
Ai về thị xã Hoài Nhơn
Chung tay kiến thiết đẹp hơn quê mình.
–> Xổ con cọp (Khôn Sơn): “đối cầu Bồng Sơn“
Chiều mồng 3 tháng Giêng xuân Tân Sửu 2021 – câu 9
Bạch Đằng bãi cọc sóng xô
Giặc lâm thủy chiến cơ đồ dựng xây
Ngàn năm Bắc thuộc từ đây
Chủ quyền đã có, xứ quyền xưng Vương.
–> Xổ con mèo (Chỉ Đắc/ Chí Đắc): chiến thắng Bạch Đằng mang hàm ý đắc thắng, đắc chí.
Sáng mồng 4 tháng Giêng xuân Tân Sửu 2021 – câu 11
Xuất thân danh sỹ Bắc Hà
Thông thiên sử lược nhắc là họ Ngô
Vương triều thối nát đành vô
Phò quân Nguyễn Huệ cơ đồ dựng xây
–> Xổ con cu (Song Đồng): “họ Ngô” ở đây là Ngô Thì Nhậm thực hiện hai nhiệm vụ quan trọng – phù Lê (phò Lê), diệt Trịnh.
Chiều mồng 4 tháng Giêng xuân Tân Sửu 2021 – câu 13
Vọng Phu thuộc dãy núi Bà
Phước Sơn cao ngất gọi là núi Ông
Quy Nhơn biển nhớ hoàng hôn
Trời văn đất võ say hồn cố nhân.
–> Xổ con kỳ lân (Thiên Thân): con vật trong tứ linh, ứng với vùng đất “trời văn đất võ” Bình Định.
Sáng mồng 5 tháng Giêng xuân Tân Sửu 2021 – câu 3
Tân Sửu xuân cầu chúc bình an
Quê hương đất nước mãi an khang
Muôn nhà năm mới nhiều tài lộc
Công danh thành đạt, chúc vinh quang
–> Xổ con chuột (Tất Khắc): lời chúc xuân hi vọng nhanh chóng (“tất khắc”) vượt qua đại dịch, đất nước ấm no hạnh phúc.
Chiều mồng 5 tháng Giêng xuân Tân Sửu 2021 – câu 26
Gia Long cõng rắn cắn gà
Bị Tây Sơn đuổi, chạy ra nước ngoài
Năm lần bảy lượt giương oai
Rạch Gầm – Xoài Mút sóng nhoài quân Xiêm.
–> Xổ con quạ (Cửu Quan): trận Rạch Gầm – Xoài Mút diễn ra trên sông Tiền, thuộc dòng Cửu Long.
*** Lời bình của tác giả bài viết:
Rất tiếc là có nhiều đề nhà cái (đơn vị tổ chức trò chơi) đã không đưa ra đáp án hay lời giải thích hợp lý so với câu thai, quá khiên cưỡng, “cưỡng từ đoạt lý”, không có ý nghĩa đố chữ hoặc liên quan tới những câu chuyện lịch sử địa lý văn hóa mà một trò chơi dân gian vốn nên có và được lưu giữ.
Du Lịch Bụi Ăn Chay 